دهان و دندان بخش‌های مهمی از بدن هستند که نیاز به مراقبت مداوم دارند. عدم رعایت بهداشت دهان و دندان می‌تواند به بروز بیماری‌های متعددی منجر شود که هر کدام عوارض جدی بر سلامت عمومی بدن دارند. در این مقاله، به بررسی ۱۰ مورد از شایع ترین بیماری های دهان و دندان پرداخته و نکات مهمی در مورد پیشگیری و درمان آنها ارائه می‌شود.
شایع ترین بیماری های دهان
۱. بیماری لثه (Gingivitis)
بیماری لثه یا التهاب لثه، یکی از شایع‌ترین مشکلات دهانی است. این بیماری معمولاً به دلیل تجمع پلاک‌های باکتریایی بر روی لثه‌ها ایجاد می‌شود و در صورت عدم درمان می‌تواند به بیماری‌های جدی‌تری مانند پریودنتیت منجر شود.
- علائم: لثه‌های ملتهب، قرمز و خونریزی هنگام مسواک زدن.
- پیشگیری: مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان و دهان‌شویه‌های ضدباکتری.
- درمان: جرم‌گیری حرفه‌ای و رعایت بهداشت دهان.
۲. پریودنتیت (Periodontitis)
پریودنتیت نوع پیشرفته‌ای از التهاب لثه است که به استخوان فک و بافت‌های نگهدارنده دندان‌ها نیز آسیب می‌زند. این بیماری در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به از دست دادن دندان‌ها شود.
- علائم: خونریزی لثه‌ها، تحلیل لثه، لق شدن دندان‌ها.
- پیشگیری: رعایت بهداشت دهان و دندان و معاینات منظم دندانپزشکی.
- درمان: درمان حرفه‌ای شامل جرم‌گیری عمیق، آنتی‌بیوتیک‌ها و جراحی در موارد پیشرفته.
۳. عفونت قارچی دهان (Oral Thrush)
عفونت قارچی دهان، که به عنوان برفک دهانی نیز شناخته می‌شود، به دلیل رشد بیش از حد قارچ کاندیدا در دهان ایجاد می‌شود. این بیماری بیشتر در افراد با سیستم ایمنی ضعیف یا کسانی که از دندان مصنوعی استفاده می‌کنند شایع است.
- علائم: لکه‌های سفید یا زرد در داخل دهان، احساس سوزش و درد.
- پیشگیری: رعایت بهداشت دهان، تمیز نگه داشتن دندان مصنوعی.
- درمان: داروهای ضدقارچ به تجویز پزشک.
مطالعه بیشتر: خدمات دندانپزشکی کودکان
۴. خشکی دهان (Xerostomia)
خشکی دهان به دلیل کاهش تولید بزاق در دهان ایجاد می‌شود. این حالت می‌تواند به مشکلاتی مانند افزایش خطر پوسیدگی دندان، بوی بد دهان و مشکلات بلع منجر شود. خشکی دهان معمولاً به دلیل مصرف داروها، سن بالا یا بیماری‌های سیستمیک رخ می‌دهد.
- علائم: خشکی دائمی دهان، بوی بد دهان، مشکلات در بلع.
- پیشگیری: مصرف کافی مایعات، پرهیز از مصرف مواد غذایی خشک و تحریک‌کننده.
- درمان: استفاده از دهان‌شویه‌های مرطوب‌کننده و در موارد شدیدتر داروهای تجویزی.
۵. سرطان دهان (Oral Cancer)
سرطان دهان شامل تومورهای بدخیم است که در بافت‌های دهان، لب‌ها، زبان یا گلو ایجاد می‌شوند. مصرف دخانیات و الکل از عوامل مهم خطر برای این بیماری هستند.
- علائم: زخم‌های دهانی که بهبود نمی‌یابند، تغییر رنگ بافت‌های دهان، درد و تورم در دهان.
- پیشگیری: پرهیز از مصرف دخانیات و الکل، رعایت بهداشت دهان و معاینات منظم.
- درمان: جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی بسته به مرحله سرطان.
۶. تبخال دهانی (Oral Herpes)
تبخال دهانی ناشی از عفونت ویروس هرپس سیمپلکس (HSV-1) است و معمولاً به صورت تاول‌های دردناک در ناحیه لب‌ها یا داخل دهان ظاهر می‌شود. این ویروس به شدت مسری است و از طریق تماس مستقیم منتقل می‌شود.
- علائم: تاول‌های کوچک و دردناک، تب، خارش و سوزش.
- پیشگیری: جلوگیری از تماس با افراد مبتلا، رعایت بهداشت فردی.
- درمان: داروهای ضدویروسی برای کاهش علائم و سرعت بهبود.
مطالعه بیشتر: چند روز بعد از عصب کشی دندان را پر کنیم
شایع ترین بیماری های دندان
۱. پوسیدگی دندان (Cavities)
پوسیدگی دندان یکی از رایج‌ترین بیماری‌های دندانی است که به دلیل تخریب مینای دندان توسط اسیدهای تولید شده از باکتری‌ها به وجود می‌آید. مصرف مواد غذایی شیرین و عدم رعایت بهداشت دهان، از عوامل اصلی ایجاد پوسیدگی هستند.
- علائم: حساسیت دندان به سرما و گرما، درد دندان، حفره‌های مشهود در دندان.
- پیشگیری: مسواک زدن منظم، استفاده از نخ دندان، محدود کردن مصرف شکر.
- درمان: پر کردن دندان توسط دندانپزشک با مواد پرکننده.
نکته: پوسیدگی دندان و سایر بیماری های این چنینی عوارض بسیاری در پی دارد که یکی از شایع ترین آنها بوی بد در دهان است، شما می توانید با مطالعه مقاله همه چیز درباره بوی بد دهان اطلاعات بیشتری در این مورد کسب کنید.
۲. دندان‌قروچه (Bruxism)
دندان‌قروچه یا فشار دادن دندان‌ها به هم، می‌تواند منجر به ساییدگی دندان‌ها و مشکلات فکی شود. این مشکل معمولاً ناشی از استرس یا اختلالات خواب است.
- علائم: درد فک، سردردهای صبحگاهی، ساییدگی دندان‌ها.
- پیشگیری: استفاده از نایت‌گارد (محافظ دندان)، مدیریت استرس.
- درمان: استفاده از نایت‌گارد در شب و مشاوره با دندانپزشک.
۳. دندان عقل نهفته (Impacted Wisdom Teeth)
دندان‌های عقل نهفته به دلیل نداشتن فضای کافی برای رشد، نمی‌توانند به درستی از لثه خارج شوند و ممکن است به صورت نهفته باقی بمانند. این مشکل می‌تواند منجر به عفونت، درد و حتی آسیب به دندان‌های مجاور شود.
- علائم: درد و تورم در ناحیه دندان عقل، التهاب لثه‌ها، بوی بد دهان.
- پیشگیری: معمولاً پیشگیری خاصی وجود ندارد، اما معاینات منظم می‌تواند به تشخیص زودهنگام کمک کند.
- درمان: کشیدن دندان عقل به صورت جراحی توسط دندانپزشک.
۴. آبسه دندانی (Dental Abscess)
آبسه دندانی یک عفونت باکتریایی شدید است که می‌تواند در ریشه دندان یا لثه‌ها رخ دهد. این عفونت می‌تواند به سرعت به بافت‌های اطراف گسترش یابد و درد شدید ایجاد کند.
- علائم: درد شدید دندان، تورم لثه، تب و بوی بد دهان.
- پیشگیری: رعایت بهداشت دهان و دندان و درمان سریع پوسیدگی‌ها.
- درمان: تخلیه آبسه، درمان ریشه دندان و در موارد شدیدتر تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها.
مطالعه بیشتر: درمان بیماری لثه
۵. شکستگی دندان (Tooth Fracture)
شکستگی دندان ممکن است در اثر آسیب‌های فیزیکی، جویدن مواد سخت یا دندان‌قروچه رخ دهد. این آسیب می‌تواند به درد و حساسیت شدید منجر شود.
- علائم: درد هنگام جویدن، حساسیت به سرما و گرما، مشاهده ترک یا شکستگی در دندان.
- پیشگیری: اجتناب از جویدن مواد سخت، استفاده از محافظ دندان در ورزش‌های تماسی.
- درمان: ترمیم دندان با مواد پرکننده، روکش یا در موارد شدیدتر درمان ریشه.
کلام پایانی
مراقبت منظم از دهان و دندان و مراجعه دوره‌ای به دندانپزشک برای معاینات می‌تواند از بسیاری از این بیماری‌ها پیشگیری کند یا آنها را در مراحل اولیه درمان کند. رعایت بهداشت دهانی، مصرف مواد غذایی سالم و پرهیز از عادت‌های نادرست مانند دندان‌قروچه، از عوامل کلیدی در حفظ سلامت دهان و دندان هستند.
